Adam hərdən qarşıdan gələn günləri ötən günlərlə qarışıq salır. Xatirələr elə bil arada zamanı qabaqlayır. Gələcək günlərdən lap uzaqda qalmış günlərin dadı-tamı gəlir. Çevrə qapananda belə olurmuş demək... Uşaqlıqda altşüura yığılanlar gələcək günlərdə özümüz də bilmədən bizi idarə edir. İllər keçdikcə biz uşaqlığımıza qayıdırıq, uşaqlar kimi gücsüz, yardıma möhtac oluruq, uşaqlar kimi hər şeydən tez küsürük, hər şeyə tez inanırıq. Bu dəfə başqa bir gələcəyə can atırıq. Yaş artdıqca insan daha çox öz kəndinə (həm də özünə!), uşaqlığı keçən yerlərə qayıtmaq istəyir. İzaholunmaz olduğu qədər də təbii hisslərdir. 

Ömür insana yozula bilməyən qarışıq bir yuxu kimi görünür. Düşünürsən ki, mən bu ömrü nə vaxt yaşadım axı? Yaşadıqların sənə nə vaxtsa oxuduğun və bəzi hissələrini unutduğun romanı xatırladır. İstəyirsən ki, yaddaşını təzələmək üçün bu “roman”ı yenidən oxuyasan. Amma oxumaq mümkündürmü?..

Hərdən içimdən dəli bir istək keçir. Tibetə gedib Pelevinin “Üst dünyanın qavalı” hekayəsindəki qarını (əgər ölməyibsə) axtarıb tapmaq və ondan atamın və anamın ruhlarını çağırmağı xahiş etmək. İndiki halımda onlarla söhbətə dəhşətli dərəcədə ehtiyacım var. Həyat insanın qarşısına elə suallar çıxarır ki, o sualların cavabını kitablarda tapmaq mümkün deyil. O suallara ancaq və ancaq onlar cavab tapa bilərdi. Mən buna sidq-ürəkdən inanıram. Hər dəfə valideynlərimin məzarını ziyarətə gedəndə saatlarla qəbir daşlarına baxıb susuram. Nə vaxtsa bu haqda bir yazı da yazmışam, “Anamla söhbət” şeirim də var. Bir neçə il bundan əvvəl, payız çağında anamın ziyarətinə getdim və belə bir xəyali dialoq alındı:

-Payız havasıdır, soyuqlayarsan,

canın da bərk deyil, get evə, bala.

Nəbadə, bu gecə kənddə qalasan,

bu kəndin nəfsi də quduzdu, bala.

-Qoy bu siqareti çəkib qurtarım,

-bilmirsən siqaret sənə ziyandır?

-arabir çəkirəm, fikirm dağılır,

-canına qəsd etmə, oğul, amandır!

Şəhərə dönürəm, o, kənddə qalır,

məni xımır-xımır yeyir bu şəhər,

sonra birdəfəlik kəndə qaytarır,

anan tək qalmasın,-deyir bu şəhər...

Şeir çox uzundur, axırı belə bitir. Qəribədir, onların yatdığı torpaqdan mənim uşaqlığımın qoxusu gəlir. 

Ötən gün anamın yoxluğunun 10 ili tamam oldu. Təsadüfə baxın, həmin gün axşam Azərbaycan radiosunda mənim haqqımda veriliş səsləndi. Azərbaycan tərcümə sənətinin nəhənglərindən olan unudulmaz Natiq Səfərovun qızı, dəyərli həmkarım Günel Natiqin hazırladığı bu verilişi dinlədikcə ömrümün demək olar ki, tamamilə unutduğum fraqmentləri qəfildən yaddaşımı silkələdi. Təxminən iki-üç yaşlarında evdə məni qorxudurdular ki, kərpic peçə yaxın durma, “cızz” olarsan. Amma mən elə hey o isti peçə doğru can atırdım və bir gün istəyimə çatdım, anamın gözündən oğurlanıb əllərimin ikisini də peçə söykədim və o körpə əllərin dərisi soyulub kərpic peçə yapışdı. Bilmirəm, o verilişin hansı məqamında, hansı söz idi o əhvalatı mənim yadıma salan... Tamam unutmuşdum, beynin hansısa hüceyrəsində o anlar qalıbmış, hansısa söz lazım idi ki, o nöqtəyə toxunub yaddaşın tərpənməz layını hərəkətə gətirsin. Bu veriliş mənim üçün ən böyük hədiyyə oldu və mənə olanları, olmuşları bir daha xatırlatdı. Uşaq sevinci ilə dinlədim bu verilişi. Günel xanıma sonsuz təşəkkürlərimi bildirirəm, məni qısa bir zaman kəsiyində uşaqlığıma, keçmişimə qaytardığına görə. 

Neçə dəfə əlimi sevincə uzatmışam, əlim yanıb, əlimi işığa uzatmışam, əlim yanıb, əlimi sevgiyə uzatmışam, əlim yanıb... Əlimi sözə uzatdım, söz yanmış əllərimin rəsmini çəkdi. Ona görə sözü çox sevdim...